Prema hrišćanskoj tradiciji, Hristos je, kada je napunio 30 godina, došao na rijeku Jordan kako bi ga krstio Sveti Jovan.

Osjećajući da je pred njim Mesija, Sveti Jovan dočeka Isusa riječima: „ Ti treba mene da krstiš, a ti dolaziš meni da ja tebe krstim“. Isus mu na to odgovori: „Ostavi sad to, jer nam treba ispuniti svaku pravdu“.

Poslije tih riječi Sin Božiji uđe u Jordan. Tada se nad njim otvori nebo i Duh Sveti siđe na Isusa u vidu goluba. Istovremeno se sa neba čuo glas Boga Oca koji je rekao: „Оvо је Sin mој ljubljeni. Оn је pо mојој volji“.

Tako se, pri Isusovom krštenju, Bog javio u tri ličnosti – Bog Otac je govorio sa neba, Bog Sin se krstio u Jordanu, a Bog Duh Sveti je, u vidu goluba, sišao sa neba nad Hristovu glavu. Taj trenutak predstavlja objavljivanje Bogočovjeka i uvođenje Hrista u mesijansku misiju. Događaj objavljivanja Bogočovjeka, navodi se u svetim knjigama, slavi se kao Bogojavljanje.

Takođe, Crkva je ustanovila Svetu tajnu krštenja za svako ljudsko biće. Krštenjem se postaje član Hristove crkve i duša se čisti od svakog grijeha. Na Bogojavljanje, poslije liturđije, vrši se veliko osvjećenje vode u hramu ili u porti hrama.

Ta voda se uzima i nosi kući. Čuva se kao čudotvorna sveta dragocjenost. Nikada se ne kvari. Njom se kropi kuća radi osvjećenja i zaštite od demona i ostalih nečistih sila. Pije se tokom cijele godine radi iscjeljenja i zaštite od svih bolesti, očišćenja od zlih strasti i radi oproštaja grijehova, očišćenja duše i tijela.

Danas  proslavljamo Krstovdan, kao uspomenu na prve hrisćane koji su primili vjeru na samom početku hrišćanske propovijedi. Prvi koji su primili hrišćansku vjeru i prve pouke nove vjere pominju se kao katihumeni ili - oglašeni, dan krštenja prvih hrišćana poznat kao - zimski Krstovdan.

Praznik se vezuje za svetkovanje Bogojavljenja, praznika Krštenja Gospoda Isusa Hrista, kao i za dan posvećen Svetom Jovanu Krstitelju, koji ga je krstio u rijeci Jordanu. Zimski Krstovdan slavi se uvijek uoči Bogojavljenja i spada u nepokretne praznike.

U kalendaru CPC nije obilježen crvenim slovom, za razliku od Krstovdana koji se slavi 27. septembra, kao uspomena na pronalaženje Časnog Krsta, na kojem je na Golgoti razapet Hristos. U pravoslavnim hramovima se na Krstovdan služi liturgija i veliko osvećenje vode. Krstovdanska voda  se poslije vodoosvećenja dijeli vjernicima i čuva u kućama radi zdravlja. Krstovdan uoči Bogojavljenja je uvijek posni dan za pravoslavne vjernike. 

Obrezanje Gospoda Boga i Spasa Našega Isusa Hrista. Osmi dan pošto bi rođen Mladenac Božiji Hristos bi donesen u hram i obrezan shodno zakonu u Izrailju koji je važio još od Avramova vremena. Tom prilikom dadoše mu ime Isus kako je blagovijestio arhanđel Gavril Presvetoj Djevi Bogorodici. Starozavjetno obrezanje predobražava novozavjetno krštenje. Obrezanje Gospoda pokazuje, da je On primio na sebe istinsko tijelo ljudsko, a ne prividno, kako su kasnije lažno učili o Njemu jeretici. Još je Gospod obrezan i zato što je htio da ispuni sav zakon, koji je On sam dao kroz proroke i praoce. Ispunivši taj propis zakonski On ga je zamijenio krštenjem u crkvi Svojoj. „Jer u Hristu Isusu niti što pomaže obrezanje ni neobrezanje, nego nova tvar“ (Gal. 6, 15), objavljuje apostol. 

Sveti Vasilije Veliki, arhiepiskop kesarijski, rođen je u vrijeme cara Konstantina. Još dok je bio nekršten školovao se u Atini i bio je vrlo obrazovan, jer je petnaest godina učio filozofiju, retoriku, astrologiju i ostale nauke. Školski drugovi su mu bili Grigorije Bogoslov i Julijan, kasnije car odstupnik. U zrelim godinama krstio se na rijeci Jordanu zajedno sa svojim bivšim učiteljem Evulom. Postavši čvrsti pobornik pravoslavlja, luča moralne čistote i vjerske revnosti, ovaj umni bogoslov se s pravom naziva Veliki. Živio je samo pedeset godina, ali je bio čvrsti stub Crkve i njen postojani strojitelj. Deset godina je služio kao episkop Kesarije kapadokijske i nazivan je pčelom crkve Hristove. Sačuvana su mnogobrojna djela ovog oca Crkve - bogoslovska, kanonska, apologetska kao i služba nazvana po njegovom imenu. Ova služba se služi deset puta u godini i to 14. Januara (1. januara po starom kalendaru), uoči Božića, uoči Bogojavljenja, u sve neđelje Časnog posta, osim Cvijetne, na Veliki četvrtak i na Veliku subotu. Sveti Vasilije se upokojio i preselio u carstvo Hristovo 14. januara (1. januara po starom kalendaru) 379. godine.

SVIMA KOJI SLAVITE ŽELIMO SREĆNU KRSNU SLAVU, ŽIVJELI!

Sveti prvomučenik arhiđakon Stefan. Bio je srodnik svetog apostola Pavla, sveti  Stefan bio je Jevrejin od onih Jevreja, koji su živjeli po oblastima jelinskim (grčkim). Sveti Stefan prvi je od sedam đakona, koje su sveti apostoli rukopoložili i postavili ih da služe i pomažu siromašnima i bolesnima u Jerusalimu. Zato se i naziva arhiđakonom – prvim đakonom. Silom vjere svoje sveti arhiđakon Stefan činio je velika čuda među ljudima. Protivnici vjere Hristove prepirali su se s njim, no on ih je uvijek pobjeđivao mudrošću prožet Duhom Svetim. Poraženi protivnici vjere Hristove, klevetom i lažima pobuniše narod i starešine narodne protiv nevinog Stefana, optužujući  ga da je hulio na Boga i na Mojsija. Nađoše i lažne svjedoke. Tada Stefan stade ispred svih njih, i svi viđeše lice njegovo „kao lice anđela“ (Dap 6, 15), to jest lice mu bijaše ozareno blagodatnom svjetlošću. Tada sveti Stefan nabroja mnoga dobročinstva i čuda Božija, koja Bog učini u prošlosti narodu izrailjskom kao i mnoge zločine i protivljenje Bogu od strane toga naroda. Naročito ih izobliči za ubijstvo Hrista Gospoda nazvavši ih „izdajnicima i krvnicima“ (Dap 7, 12). I dok oni negodovahu, Stefan pogleda i viđe nebo otvoreno i slavu Božiju. I to što viđe, on objavi Jevrejima: „Evo vidim nebesa otvorena i Sina Čovečijega đe stoji s desne strane Boga“ (Dap 7, 56). Tada ga zlobnici izvedoše izvan Jerusalima i kamenovaše ga. Među mučiteljima njegovim bijaše i njegov srodnik Savle, kasnije apostol Pavle. U to vrijeme stajaše u daljini  Presveta Bogorodica sa svetim Jovanom Bogoslovom i gledaše mučeništvo ovoga prvog mučenika za istinu Sina njenog i Boga, moleći se Bogu za svetog Stefana. To se desilo godinu dana poslije silaska Duha Svetoga na apostole. Tijelo svetog Stefana tajno uze i sahrani na svome imanju Gamalil, knez jevrejski i potajni hrišćanin. Tako slavno skonča ovaj prvijenac među mučenicima Hristovim i preseli se u Carstvo Božije.

Sabor Presvete Bogorodice. Drugi dan Božića Sveta Crkva proslavlja Presvetu Bogomajku, koja je rodila Gospoda i Boga i Spasa našega Isusa Hrista. Saborom se Presvete Bogorodice naziva ovaj praznik zato, što se toga dana sabiraju svi vjerni, da proslave nju, Majku Božiju, i što se toržestveno, saborno, služi u čast Njenu. 

Crnogorska pravoslavna crkva nalagala je badnjake na Njegušima i na Cetinju kao i u Mojkovcu, Danilovgradu, Nikšiću, Kotoru, Podgorici i Lovćencu.

Vjernici Crnogorske pravoslavne crkve u Nikšiću nalagali su badnjake ispred Ljetnikovca kralja Nikole uz prisustvo mitropolita Mihaila i sveštenstva Crnogorske pravoslavne crkve.

Mitropolit Mihailo je blagoslovio badnjake i čestitao  praznik svim Crnogorcima i Crnogorkama, okupljenim vjernicima i svim građanima Crne Gore i poručio da treba da se okupe oko svojih svetinja, da čuvaju jedni druge i svoju državu Crnu Goru. Još jednom je podsjetio da crnogorska crkva mora i treba da bude autokefalna.

 “Dragi moji, neka vas nadahnu primjeri naših predaka – da i mi njihovi potomci, u časovima kolebanja, da budete čvrsti protiv nepravde i terora. Svima vama želim srećan praznik i našim Crnogorcima i svim hrišćanima u dijaspori. Neka nas Gospod blagoslovi, a mi zajedno da slavimo u našoj svetoj Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. Neka živi vječno Crna Gora i Crnogorska pravoslavna crkva, bez koje nema države Crne Gore”,  kazao je mitropolit Mihailo.

Badnji dan je dobio ime po badnjaku koji se, prema drevnom običaju, sa prvim sutonom, unosi u dom uz poseban ritual. Badnjak je mlado hrastovo ili cerovo drvo.

Badnjak je simbol drveta koje su, prema predanju, pastiri donijeli Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.

Badnjak se pali uoči praznika i gori do Božića, kada se objavljuje radost Hristovog rođenja.

Uoči Božića slamom se posipa pod, a domovi pretvaraju u vitlejemsku pećinu u kojoj je rođen Isus Hrist, koji je povijen u slamu i kome su se najprije poklonili pastiri.

U seoskim kućama slama leži i po tri dana, dok se u gradovima u domove unosi svežanj slame koja se postavlja uz badnjak. Kuće se posipaju žitom. Badnje veče je porodični praznik kada se ukućani okupljaju oko obavezno posne trpeze.

Badnji dan i veče 6. januara slave sve pravoslavne crkve i vjernici koji poštuju Julijanski kalendar.

Božićna liturgija služena u kapeli Svetog Đorđa u Episkopskom domu Crnogorske pravoslavne crkve u Nikšiću

Božićnu liturgiju je služio arhimandrit Boris Bojović sa sveštenstvom Crnogorske pravoslavne crkve u kapeli Svetog Đorđa u Episkopskom domu Crnogorske pravoslavne crkve u Nikšiću.

Božić označava rođenje Hristovo i najradosniji je od svih velikih hrišćanskih praznika.

Pravoslavni vjernici taj praznik uvijek slave 7. januara, dok hrišćani koji se pridržavaju Gregorijanskog kalendara to čine 25. decembra. 

Prema drevnom vjerovanju i običaju, Božić se smatra veselim porodičnim praznikom. Na taj dan se ne ide u goste, već se Hristovo rođenje proslavlja u svojoj kući. Hrišćani tradicionalno vjeruju da bi tog dana svi koji su tokom godine bili u svađi, trebalo da se izmire i eventualno oproste jedni drugima nanijete uvrede.

Proslava Božića počinje dan ranije, na Badnji dan. Tada domaćin, u seoskim pravoslavnim sredinama, odlazi u šumu po hrastovo drvo – badnjak. Uveče se badnjak stavlja na ognjište, jer hrastovo granje na vatri simbolizuje svjetlost i toplotu koja grije i zbližava ukućane. U gradovima se na Badnje veče takođe poštuje običaj unošenja badnjaka u kuću. Božiću prethodi 40-dnevni post, a na sam dan praznika trpeza je bogata i mrsna. Prema običaju, kod pravoslavaca na Božić u kuću rano ujutro dolazi polaznik, po pravilu muškarac, koji čestita praznik i poželi sreću, napredak i zdravlje domaćinovom domu. Na ovaj praznik pravoslavni vjernici pozdravljaju se sa “Hristos se rodi”, a odgovara se sa “Vaistinu se rodi”. Božić se slavi tri dana.

Mir Božiji Hristos se rodi !!!

Danas Crnogorska pravoslavna crkva i vjerni narod crnogorski slave Božić – dan Hristovog rođenja, najradosniji hrišćanski praznik.

Kada se navrši vrijeme posla Bog Sina Svog Jedinorodnog (Gal. 4, 4), da spase ljudski rod. I kad se ispuni devet mjeseci od blagovijesti, koju javi arhanđel Gavrilo Presvetoj Djevi u Nazaretu govoreći: Raduj se, blagodatna! … evo začećeš i rodićeš Sina (Lk. 1, 28. 31), – u to vrijeme iziđe zapovijest od cara Avgusta, da se popiše sav narod u carevini rimskoj. Shodno toj zapovijesti trebaše svako da ide u svoj grad i tamo se upiše. Zato Pravedni Josif pođe s Presvetom Djevom u Vitlejem, grad Davidov, jer oboje bijahu od carskog roda Davidova. Pa kako se u taj mali grad sabra mnogo naroda radi popisa, ne mogoše Josif i Marija naći prenoćište ni u jednoj kući, zbog čega se skloniše u jednu pećinu pastirsku. U toj pećini, a u noći između subote i neđelje, 25. decembra rodi Presveta Djeva Spasitelja svijeta, Gospoda Isusa Hristosa. I rodivši Ga bez bola, kao što Ga je i začela bez grijeha, od Duha Svetoga, a ne od čovjeka, ona Ga sama povi u pelene, pokloni Mu se kao Bogu, i položi Ga u jasle. Potom priđe i Pravedni Josif, i on Mu se pokloni kao božanskom plodu djevičanske utrobe. Tada dođoše i pastiri iz polja, upućeni od anđela Božijeg, i pokloniše Mu se kao Mesiji i Spasitelju. I čuše pastiri mnoštvo anđela Božijih đe pjevaju: Slava na visini Bogu i na zemlji mir, među ljudima dobra volja (Lk. 2, 14). U to vrijeme stigoše i tri mudraca s Istoka vođeni čudesnom zvijezdom, s darovima svojim: zlatom, livanom i izmirnom, i pokloniše Mu se, kao Caru nad carevima, i darivaše Ga darovima svojim (Mt. 2, 11).

Tako dođe u svijet Onaj, čiji dolazak bi prorečen od proroka, rodi se onako kako bi prorečeno: od Prečiste Djeve, u gradu Vitlejemu, od roda Davidova po tijelu, u vrijeme kada više ne bijaše u Jerusalimu cara od roda Judina, nego carovaše Irod tuđin. Posle mnogih Svojih praobraza i nagovještenja, izaslanika i vjesnika, proroka i pravednika, mudraca i careva, najzad se javi On, Gospodar svega i Car nad carevima, da izvrši djelo spasenja ljudskog, koje ne mogahu izvršiti sluge Njegove: ni anđeli, ni ljudi, niti ma koje drugo stvorenje. Jer je trebalo spasti ljude od grijeha, smrti i đavola. A samo je Bog jači od đavola i njegovih glavnih zlotvornih sila: grijeha i smrti. To spasenje je izvršio ovaploćeni Bog – Bogočovjek Isus Hristos, koji u Bogočovječanskom tijelu Svom – Crkvi i spašava ljude od grijeha, smrti i đavola, spašava ih svetim božanskim Tajnama i svetim jevanđelskim vrlinama. Zato Njemu neka je vječna slava i hvala i poklonjenje od svih bića ljudskih u svima svjetovima. Amin.

Pogibija crnogorskih komita u Rubežima kod Nikšića, dogodila se u petak 28. decembra 1923. godine u Šćepan Dolu u Rubežima kod Nikšića. Tada su likvidirani crnogorski komiti na brutalan način od strane srpske vojske i žandarmerije pod komandom srpskog žandarmerijskog kapetana i komandanta nikšićke žandarmerije Milana Kalabića.

Odgovorni za njihovo ubistvo smatraju se, pored izvršioca, sreski načelnik Živko Kosović i veliki župan Milovan Džaković. Po dostupnim izvorima iz štampe, literature i svjedočenja savremenika, komiti su se junački branili protiv daleko nadmoćnijeg neprijatelja. U tim borbama poginuli su komiti: Savo Raspopović, Mujo Bašović, Petar Zvicer, Marko Raspopović, Miloš Kovačević, Majo (Mado) Vujović, Jovo Krivokapić, Andrija Pejović, Golub Vujović, Miloš Pejović i Radovan Bigović. U određenim izvorima tvrdi se da Majo (Mado) Vujović tada nije poginuo, ali da je bio u grupi, te da je uspio bjekstvom da se spasi. Majo (Mado) Vujović je prema određenim izvorima poginuo 25. januara 1925. godine kod Ožegovice. U nekim izvorima se navodi da je poginuo 2. septembra 1925. god. u Baljcima, blizu Bileće.

Iako se na fotografijama objavljenim sa mrtvim komitama nalazi 11 leševa moguće je potvrditi identitete najviše devetorice: SAVO RASPOPOVIĆ, vojvoda, rođen 1879. u Martinićima, završio vojnu akademiju; ucijenjen na 100.000 dinara; MILUTIN BAŠOVIĆ, takođe ucijenjen na 100.000 dinara, vojvoda, sa nadimkom Mujo, rođen 1893. u Pošćenju – Drobnjaci, potomak širega bratstva Kosovčića, iz kojih su trojica Bašovića bili serdari crnogorski: Savo, Milutin i Đorđije; PETAR ZVICER, rođen 1896. u Rokočima – Cuce, Srbi mu ubili i žive spalili troje đece, suprugu Zagorku, majku Anđu, brata Vidaka (13 godina) i sestru Planu (20 godina); RADOVAN BIGOVIĆ, rođen 1901. u Cucama; GOLUB VUJOVIĆ sa Čeva; MILOŠ KOVAČEVIĆ, iz Kovačke doline – oko 2 km śeverno od centra Žabljaka, bratstvenik Joka Kovačevića, iz doba Austro-Ugarske poznatoga komite ubijenoga 1918. god; JOVO KRIVOKAPIĆ, rođen 1887. u Cucama; STEVO BOŽOVIĆ iz Erakovića i KRSTO-KIĆUN POPOVIĆ iz Cuca.

Borba crnogorskih komita odvijala se na lokaciji Zmajevica Han, konkretno Šćepan Dolu, kod kuće mještanina Marka Draškovića, koji je bio jatak boraca Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore; jedan Markov rođak, Jošo Drašković, poginuo je prije toga događaja kao komita. Marko Drašković je bio jatak vojvode Milutina Bašovića. Komiti su kod njega zakucali oko ponoći 27/28. decembra 1923. god.

Nakon što je boj bio okončan, žandarmi su „mrtva i izmasakrirana tijela položili u jedna kola“ i prenijeli ih Nikšić. Uhapšeni su jataci, Marko Drašković i Blažo Pejaković.

Emigrantski „Amerikanski Glas Crnogorca“ izvještava 6. februara 1924. god. o tome što su žandarmi činjeli „sa Raspopovićem i njegovim društvom, sa mrtvim tijelima“.

„Oči su im vadili, noseve su im odsijecali bajonetima, utrobice su im vadili, lice svakome su nagrdili, svakome sa bajonetima tijelo isparali, tako su im tijela nagrdili, od kako istorija čovječanstva na šaru zemaljskome pamti, niko niskim nije tako učinjeo kao što su oni sa Raspopovićem i njegovim društvom“.

Marka-Maja i ondašnja srpska štampa imenuje kao – Mada. Čak i ako 28. decembra 1923. god. Majo Vujović nije bio opkoljen u Rubežama, on će i za pogibije 11 svojih saboraca, sada sa novom komitskom družinom, ubrzo početi da se sveti.

Fotografiju izmasakriranih komita ispred Saborne crkve SV. Vasilija Ostroškog u Nikšiću objavio je beogradski “Ilustrovani list” od 20. januara 1924. godine, u broju 3 na strani 2. Tu jezivu sliku ubijenih crnogorskih komita prenio je i engleski list “Dejli grefik”. Iza toga, u Donjem domu britanskog parlamenta poslanik Morel je, povodom ovog zločina, 20. februara 1924. godine postavio pitanje “o ucjenjivanju i ubijanju boraca za nezavisnost”. Vlasti Kraljevine SHS uputile su demanti, kojeg je objavio uticajni list “Dejli telegraf”, u kojemu se navodi da su pobijeni sa slike bili samo “obični razbojnici”. Potpuno lažno je bilo oficijelno saopštenje beogradskog Presbiroa da je Petra Zvicera “ubio sam crnogorski narod”, kako je navedeno. To je čak objavio i engleski ugledni list “Tajms”.

IZVORI: Novak Adžić: Crnogorski junak Savo Raspopović i Vladimir Jovanović: Prije 93 godine: Pogibija 11 komita kod Nikšića

Na Trgu Save Kovačevića u Nikšiću, danas je svečano otkriven spomenik posvećen svim crnogorskim komitama 1916-1929. koji su se borili za pravo, čast i slobodu Crne Gore.

Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović na otkrivanju spomenika posvećenom svim crnogorskim komitama 1916-1929. koji su se borili za pravo, čast i slobodu Crne Gore u Nikšiću, kazao je da Crna Gora danas odaje priznanje komitima za njihovo antičko junaštvo. Danas otkrivamo spomenik Crnogorskim komitima - borcima za slobodu Crne Gore u vrijeme austrougarske okupacije u Velikom ratu, i borcima za odbranu njenog državnog dostojanstva nakon nasilnog pripajanja Srbiji 1918. Ljudima koji nijesu pristajali ni na tuđinsko, ni na savezničko ropstvo i poniženje. Koji nijesu pristali da Crne Gore više ne bude, da se poništi njena velika istorija.

Svečanosti je prisutvovao Arhiepiskop Cetinjski i Mitropolit Crnogorski Mihailo, arhimandrit Boris Bojović, paroh nikšićki, sa svještensktvom CPC, koji su osvještali spomenik komitima koji su se borili za pravo, čast i slobodu Crne Gore 1916-1929. Otvaranju spomenika komitima u Nikšiću, prisustvovali su predstavnici javnog i kulturnog života, kao i veliki broj građana. Ceremonija je počela intoniranjem crnogorske himne. Iz okupljene mase čuli su se povici “Nikad više 1918”.

Spomenik je djelo akademskog vajara Sretena Milatovića, kombinacija je bijelog autohtonog nikšićkog kamena i stakla. Visok je skoro tri metra. Spomenik ima dva kamena stuba koji predstavljaju komitske pokrete, dok je između njih stakleni stub kao simbol savremene Crne Gore. Stubovi su na vrhu spojeni kamenom gredom u obliku crnogorske kape sa komitskim grbom, dok na Spomeniku piše “U slavu crnogorskih komita koji su se borili za pravo, čast i slobodu Crne Gore 1916-1929”.

U Episkopskom domu Crnogorske pravoslavne crkve (CPC) u Nikšiću, u kapeli Svetoga Đorđa, juče, na Aranđelovdan, obavljeno je prvo vjenčanje. Brak su sklopili Đukanović Zoran i Đurović Milica.

Tom prilikom paroh nikšićki, arhimandrit Boris Bojović, kazao je da blagodari velikom Bogu na daru kojim je ukrasio ovaj grad – kapeli Crnogorske Pravoslavne Crkve – u kojoj, po prvi put nakon 1918. godine, Crnogorci mogu da se pomole Bogu, vjenčaju i krste.

Vjenčanje odnosno sveta tajna braka je molitveni čin, kojim se u pravoslavnoj crkvi sjedinjavaju dvoje ljudi za čitav život.

Prema pravilu, obred vjenčanja u crkvama se obavlja u toku prijepodneva, jer tada se sunce rađa i napreduje. Simbolika obreda vjenčanja: voštane svijeće simbolizuju čistotu i vječnu svjetlost carstva nebeskog, burme na četrvtom prstu desne ruke, simbolizju vječnost bračne zajednice i vjernost do kraja života, kruna takođe predstavlja vječnost bračne zajednice, krug bez prekida, zajednička čaša, zamjena je za svetu tajnu pričešća, mladencima se tokom vjenčanja platnom vezuju desne ruke i to je čin koji simbolizuje vječitu životnu vezanost.